بالاخره اون چیزی که نباید اتفاق میافتاد، اتفاق افتاد. پردیس گیم به پایان راه خودش رسیده و به امثال بازی رایانه و بازی نما پیوست. من هم مثل خیلیهای دیگه، از این اتفاق ناراحت هستم. من 4 سال بیشتر توی تیم پردیس گیم نبودم، ولی این رو خوب میدونم که پردیس گیم بیشتر از این که یه محل کاری باشه، یه پاتوق صمیمانه برای دورهم جمع شدن کسانی بود که به گیم و گیمینگ علاقه داشتن. جوی که در پردیس گیم حاکم بود، به شدت دوستانه بود و مداوما میشد شاهد شوخیها و بحثهای مختلف و به دور از هرگونه اعصاب خرد کردن بود؛ از بحثهای الکی و مضحکی که خودم سر Overrate بودن آثار میازاکی راه مینداختم تا مسخره کردن F**k Up های تاد هاوارد و رفقاش. برای همین، کاملا طبیعیه که یه عده نفهمن چرا از هم پاشیدن سایت، این قدر برای اعضاش دردناکه و چرا این قدر اعصابمون سرش خرد شده. از بین رفتن پردیس گیم مثل این می مونه که یه قسمت از خاطرات و با ارزشترین داراییهامون در حال سپرده شدن به شنهای زمانه.
ولی اگر راستش رو بخواین، میدونستم چنین اتفاقی به زودی رخ میده و حتی توی مطلب قبلیم هم بهش اشاره کرده بودم. من در اون جمله "احتمالش هست که در آینده مجبور بشید با یه سری از رسانههای محبوبتون خداحافظی کنید... درست مثل بازی رایانه و بازی نما..." دقیقا داشتم به پردیس گیم اشاره میکردم ولی به صورتی که کمتر کسی متوجهش بشه. مسلما من نمیتونم در مورد خیلی مسائل صحبت کنم و خیلی دقیق بهتون بگم که چرا اینطور شد. ولی فکر میکنم با یه مثال بتونم این وضعیت رو براتون شرح بدم تا خودتون قضیه رو بگیرید:
حکایت پردیس گیم مثل یه آپارتمان اجارهای میمونه. اوایل کار، همه چیز خوبه و مشکل چندانی نیست. ولی بعد از یه مدت، آپارتمان حسابی به تعمیرات و تغییرات مهم نیاز پیدا میکنه. وقتی هم که همه میرن پیش صاحب آپارتمان تا اجازه این فعالیتها رو بگیرن، اون از این کار ممانعت میکنه. در نهایت چارهای جز ترک اون ساختمان برای اعضاش باقی نمیمونه؛ چون نه راهی برای حل مشکلات دارن و نه براشون صرف داره که اونجا زندگی کنن. در نتیجه اونا از هم جدا میشن و هر کدوم به مکانی دیگه میرن.
چیزی هم که بیشتر از تعطیل شدن سایت برام دردناکه، خوشحالی کردن یک سری از کاربرها سر این موضوع و یا بیکار شدن تعدادی از دوستانمونه؛ افرادی که درست برخلاف تهمتهایی که بهشون زده میشه و یا چیزهایی که در موردشون گفته میشه، تمام تلاششون رو برای بقای پردیس گیم انجام دادن و یا سهم زیادی در تقویت اعضا و یا کلید خوردن یک سری از بخشهای محبوب پردیس گیم داشتن و یا علیرغم تمام مشکلات و درگیریهایی که داشتن، بازم به نوبهی خودشون به سایت یاری میرسوندن. ولی خب، کسی اینا رو نمیدونه چون ما تمام مشکلات پردیس گیم و اعضای اون رو مثل هر کسب و کار دیگهای، مخفی نگه میداشتیم؛ مشکلاتی که من بعدا یه سری از اونا رو براتون توضیح میدم...
در نبود امید، منابع مالی و حمایتهای کافی برای تحقق استراتژیهای بقا، هر کسب و کاری محکوم به مرگه. این هم اتفاقی بود که برای پردیس گیم افتاد. من نمیدونم در آینده چه اتفاقاتی خواهد افتاد و آیا پردیس گیم میتونه مثل یه ققنوس از خاکستر بلند بشه و دوباره اوج بگیره یا نه، ولی در شرایط فعلی... راهی جز افسوس نیست. قبلا هم بهتون گفتم که ما در چه شرایطی در حال نگارش متن بودیم و چه اتفاقاتی رو تحمل کردیم. برای همین، واقعا غیر منطقی نیست که تیم فعلی نخواد به کار ادامه بده. نمیدونم در آینده چه اتفاقاتی خواهد افتاد، ولی اگر قرار بر این شد که سایت دوباره به کارش ادامه بده، امیدوارم تمام اون مشکلاتی که ما مجبور بودیم باهاش دست و پنجه نرم کنیم، حل بشن تا دیگه کمتر چیزی بتونه بقای سایت رو تهدید کنه و همین بتونه مشوقی باشه بر جمع شدن دوبارهی تیم قدیمی در کنار هم...
اما خب، برنامههای آینده من چیه؟
من فعلا در کنار چند نفر دیگه از اعضای سابق پردیس گیم، در سایت پیکسل آرتس مشغول به نوشتن هستم. این سایت توسط سردبیر سابق گیمفا یعنی آقای امیرحسین دهنوی پایه گذاری شده و تیمش رو مجموعهای از افراد کارکشته در رسانههای گیمینگ تشکیل میدن. برخلاف چیزی هم که ممکنه فکر کنید، تمرکز چندانی روی اخبار وجود نداره و فقط به انجام نقد و بررسی و نوشتن مقاله میپردازیم. پس اگر همچنان مایل بودید مقالهها و نقدهای من رو دنبال کنید، اونجا منتظرتون هستم :)
برای بررسی بازیهای کوچکتر و اون بازیهایی هم که در جاهای مختلف نقد نمیشن، میتونید صفحه Curator من در استیم رو دنبال کنید:
https://store.steampowered.com/curator/34724158
جدا از اون، من همچنان به کار پخش فن آرتها و موسیقیهای بازی، فیلم و انیمه ادامه خواهم داد؛ البته در کانال تلگرام اختصاصی خودم. توسط لینک زیر میتونید به این کانال وارد بشین و علاوه بر دو مورد فوق، به مطالعه یک سری از اتفاقات پشت صحنه این بخش در پردیس گیم بپردازید یا قطعاتی از آلبومهای کنسل شده رو بشنوید:
در نهایت، دو اکانت آپارات و اینستاگرام میمونن که توی اونها به پخش Memeها و ساختههای خودم اقدام میکنم یا برنامههای گیمینگ ایرانی رو نقد میکنم. برای وارد شدن به این صفحات میتونید از لینکهای زیر اقدام کنید:
نکته: متنی که در ادامه خواهید خواند، یک نظر شخصی بوده و مرتبط به هیچ نهاد، گروه و یا سایتی نیست.
هفته پیش شاهد منتشر شدن یک خبر عجیب و غریب در تعداد مشخص و خاصی از وب سایتهای گیمینگ بودیم: بنیاد بازیهای رایانهای در صدد برگزاری یک جشنواره ویژهی منتقدان بازیهای ویدئویی هست تا با کمک اونا، بهترین بازیهای سال ایران رو مشخص کنن.
"خبرنگاران، منتقدان و نویسندگان حوزه بازیهای ویدیویی ایران از رسانههای مختلف، برگزارکنندگان اصلی رویداد ویگما هستند و آثار یک سال گذشته را با استانداردهای رسانهای بررسی خواهند کرد."
تقریبا تمام کسانی که این پست رو دیدن و مطلب قبلی من رو خوندن، حتما یه چیز مشترک به ذهنشون اومده: چه معجزهای شده که بنیاد بازیهای رایانهای یهو به فکر منتقدها و خبرنگاران گیمینگ ایرانی افتاده؟ ولی این فقط برای حالتیه که دقیقا متون منتشر شده رو نخونید. زمانی به این موضوع که بنیاد هیچ تغییری نکرده پی میبرید که یه قسمت خاص رو در داخل متن میبینید:
"هستهی اصلی برگزاری جشنواره منتقدان بازیهای ویدیویی (ویگما) را رسانههای بازیسنتر، بازینامه، بازینما، دنیای بازی، زومجی، گیمنیوز و ویجیاتو تشکیل میدهند."
...
......
.........
So... fuck the rest of us, huh?
نمیدونم کل قضیه بعدا به همین رسانهها محدود میشه یا نه، ولی اگر همین مورد داره به وقوع میپیونده عملا فرقی با یه "فاک یو" از سوی برگزار کنندگان این جشنواره به امثال من که داشتن تمام وقت به صورت مستقل فعالیت میکردن و الان هم به لطف نبود حمایت (چه در محدوده خود سایت و چه در محدوده فراتر از اون - امیدوارم نکته رو گرفته باشید) وضعیت مشخصی براشون فراهم نیست، نداره. مثلا دارن جشنواره منتقدان بازی های ویدئویی برگزار می کنن تا افراد فعال در این زمینه یه جا جمع بشن، ولی قشر زیادی از سایت ها و منتقدان گیمینگ ایرانی رو تا اینجای کار نادیده گرفتن. گناه رسانههای مستقل چیه که اینقدر نادیده گرفته میشن؟ مگه این مسئله که یه سری از بهترین منتقدها و مقاله نویسهای گیمینگ ایرانی مستقل هستن، غیر قابل اثبات یا نادرسته؟
اما صبر کنید، قضیه قراره جالبتر بشه. به این قسمت دقت کنید:
"«جشنواره منتقدان بازیهای ویدیویی» یا ویگما (VIGMA) با رویکردی متفاوت قصد دارد مدل استاندارد جهانی یک جشنواره را پیاده کرده و در نتیجه صرفا منتقدان و خبرنگاران حرفهای از رسانههای تخصصی بازی داوری آثار را برعهده خواهند داشت."
یعنی با این منطق، هیچ کس دیگهای توی کل ایران پیدا نمیشه که در زمینهی نقد بازی یا انتشار خبر، حرفهای باشه تا بتونه داوری کنه؟ یعنی بقیه رسانههای گیمینگی که شرکتشون نمیدن، غیر تخصصی هستن؟ واقعا یه نفر پیدا نشد که این قسمت از متن رو بخونه و بگه "هی، لحن این جمله یه مقدار Specific نیست؟". با این منطق یعنی منتقدی که برمیگرده و به بازیهای ایرانی درب و داغون نمرههای بالا میده و اونا رو می پرسته، خیلی حرفهایه ولی اونایی که ضعفهاشون رو پیدا میکنن و سعی میکنن هم به سازنده فیدبک بدن و هم مخاطبشون رو آگاه کنن، غیرحرفهای هستن؟ این آخری رو دیدم که میگم. کلی بازی ایرانی روی پی سی و موبایل برای نقد به من ارسال شده بود که فقط به خاطر این که قرار بود نمرات بسیار پایینی بهشون بدم، نقدشون کنسل شد و چند روز دیگه نقد همون بازی رو در یک منبع دیگه و با نمرات 7 به بالا می دیدم.
البته این اولین بار نیست که یه سری از رسانهها کلا نادیده گرفته میشن. میدونستید سایت آپارات، خیلی از رسانههای گیمینگ از جمله پردیس گیم رو در لیست رسانههای صفحهی گیمینگش نشون نمیده و تیم این سایت، مداوما صفحات سایتهای بزرگتر گیمینگ رو میبرن روی صفحه اصلی و Promote میکنن؟
فکر نکنید اینا رو برای شما مینویسم چون بهم برخورده که توی این همایش نیستم (حالا خارج از تعصب شاید یه مقدار هم بهم برخورده باشه)، بلکه میخوام بهتون نشون بدم که در پس زمینه تدارک دیدن تمام مطالبی که تا الان روی سایتهای گیمینگ مطالعه میکردید، چه اتفاقاتی در حال رخ دادن بوده و ما در حال دست و پنجه نرم کردن با چه شرایطی بودیم. من و خیلیهای دیگه، به خاطر علاقهای که به این مدیوم داشتیم وارد بحث نگارش مطلب و خبرنگاری شدیم و ورودمون به رسانههایی که بهمون آزادی عمل و اجازهی عضویت و گسترش استعدادهامون رو دادن، باعث شد که به سطحی که الان هستیم، برسیم. من به شخصه خیلی چیزها در زمینه نویسندگی از اعضای سایت پردیس گیم یاد گرفتم و واقعا دوست ندارم ببینم رسانههایی این چنینی و یا افرادی که میشناسم و میدونم چه تواناییهایی دارن، این طوری به حاشیه رونده بشن.
اگر دوست داشتید، میتونید این مطلب و یا اصلا کل این بلاگ رو با بقیه به اشتراک بذارید. مسلما نوشتههای من به خودی خود نمیتونن قشر زیادی رو به خودشون جذب کنن تا همه متوجه یه سری از مسائل و یا نقطه نظرات من در مورد مسائل گوناگون بشن، ولی اگر در جاهای مختلف به اشتراک گذاشته بشن، شاید بتونن دیده بشن و تاثیرگذاری بیشتری داشته باشن.
چند سال پیش بود که استودیوی فن افزار، از یک طرح جدید رونمایی کرد: فروشگاهی با نام هیولا که میتونستید بازیهای ایرانی و هم چنین تعدادی از بازیهای خارجی دیگه رو در اون خریداری کنید. اما با این تفاوت که قیمت گذاریها کاملا بر اساس وضعیت داخل کشور و با واحد پولی ریال/تومان انجام میشد. بازیهای خارجیای هم که قابل خریداری بودن، فارسی سازی شده بودن و از زیرنویس فارسی بهره میبردن. ولی با وجود این همه ویژگی خوب، این فروشگاه همچنان مخالفین زیادی داره که سرسختترینشون خودم هستم؛ چون عقیده دارم که این استور، مخاطب رو محدود میکنه و چیز خاصی نداره که مخاطب رو به استفاده ازش ترغیب بکنه.
جالبه بدونید زمانی که قرار بود در پردیس گیم برای گرفتن نسخه نقد فرزندان مورتا درخواست بدیم، به تیم تحریریه گفتم که اگر نسخه هیولا رو بهمون بدن، خودم به هر قیمتی که شده از نقد شدن بازی با اون نسخه نقد، جلوگیری میکنم؛ چون قبلا تجربه کار با این کلاینت رو داشتم و نمیخواستم هیچ کس دیگهای باهاش سروکله بزنه. من برای چنین تصمیمی، دلایل متعددی داشتم؛ دلایلی که عبارتند از:
- قفل DRM افتضاح
در نرم افزار هیولا، فایل اجرایی اصلی تمام بازیها رمزگذاری شده. این فایلها در پوشهی بازیها به جای فرمت همیشگی .exe با فرمت .hexe ذخیره میشن که فقط کلاینت هیولا قادر به خوندنش هست. یعنی نمیتونید مثل استیم، بازیهاتون رو از پوشهی اصلی اجرا کنید و فقط باید از کلاینت هیولا بازی رو لانچ کنید. اگر هم بخواین پسوند فایل رو عوض کنید، فایل خراب میشه. ولی این پایان کار نیست! به محض اجرای بازی از کلاینت هیولا، یه فایل جدید با پسوند .hexeskel در پوشهی بازی تولید میشه و بازی از اون فایل براتون اجرا میشه. در صورتی هم که بازی رو ببندید، اون فایل سریعا و به صورت اتوماتیک پاک میشه.
همین سیستم عجیب و غریب DRM و رمزگذاری فایلها به شما اجازه نمیده که از یک سری نرم افزارهاتون که به فایل اجرایی اصلی نیاز دارن، بهره ببرید. مثلا نمیتونید کارت گرافیک مورد استفادهتون رو با نرم افزار کنترل پنل AMD یا Nvidia تغییر بدین، نمیتونید از X360CE و نرم افزارهای مشابهش استفاده کنید و همچنین نمیتونید از RivaTuner بهره ببرید. سر نقد ارتشهای فرازمینی، من مجبور شدم که کل بازی رو با کارت گرافیکی Intel Graphics انجام بدم و سر همین، سرعت بازی فراتر از 20 فریم نمیرفت. برای همین بود که مجبور به دستکاری فایل تنظیماتی انجین شدم و فهمیدم که یه سری از افکتها قابل خاموش شدن نیستن و گرنه کل گرافیک بازی میریزه به هم. یا سر بازی 41148 متوجه شدم که بازی Frame Lock یا Forced V-Sync نداره و برای همین، از تمام قدرت سیستمتون برای تولید فریم استفاده میکنه (بالای 200 فریم بر ثانیه!) که در سیستمهای قوی مشکل چندانی پیش نمیاره، ولی خیلی راحت میتونه لپ تاپها رو دچار استهلاک بکنه؛ مشکلی که اگر کلاینت هیولا اینطوری ساخته نشده بود، خیلی راحت با RivaTuner و با محدود سازی سرعت فریم، و یا با استفاده از کنترل پنل کارت گرافیک و استفاده از Adaptive/Forced V-Sync میشد حلش کرد.
فکر میکردین Denuvo خیلی بده، نه؟ علم ساخت بدترین DRM اگر در ثریا هم باشد، مردانی از سرزمین پارس به آن دست خواهند یافت...
- رابط کاربری افتضاح
متاسفانه رابط کاربری فروشگاه هیولا افتضاحه. نه تنها اینترفیس این برنامه خیلی دست و پا گیر هست، بلکه فضای استفاده نشدهی بسیار زیادی هم در اون وجود داره. علاوه بر این، هیچ ویژگی خاصی برای Navigation در داخل کلاینت تعبیه نشده و مثل استیم نمیتونید خیلی راحت صفحات رو عقب و جلو کنید؛ اگر بخواین به صفحه قبلیای که توش بودید برگردید، باید یه بار دیگه به صفحه اصلی فروشگاه برگردید و دوباره به سمت مسیر مورد نظرتون پیشروی کنید. چیزی هم که عمق فاجعه رو نشون میده اینه که طراحی کلاینت و سایت از چندین سال پیش که این استور راه افتاده، تغییری نکرده. این هم در حالیه که استور آریو با وجود کیفیت کنترل افتضاحی که داره، مثل استیم از ویژگیهای اجتماعی به سبک Steam Community استفاده میکنه (هرچند که شبیه یه کپی تمام عیار به نظر میرسه).
علاوه بر این، به نظر میاد که یه سری از قسمتهای سایت هیولا هم درست کار نمیکنن. مثلا خود من سر نقد ارتشهای فرازمینی، 6 بار تلاش کردم تا از طریق فرم پشتیبانی سایت هیولا با تیم اونا ارتباط برقرار کنم و در مورد قفل DRM ازشون کمک بگیرم ولی مثل این که فرم درست عمل نمیکرد و پیام من رو نمیفرستاد؛ چون من تا الان هیچ خبری از اونا نشنیدم!
- سیستم دانلود نامناسب
مشکل بعدی، نحوه دانلود و نصب بازیها در کلاینت هیولا است. کلاینت هیولا، بازیها رو در قالب فایلهایی با پسوند .iceinstaller دانلود میکنه که از نظر عملکرد، شبیه فایلهای بکاپ یا Preload استیم میمونن و همین، بزرگترین مشکل ساختاریشونه؛ چون این فایلهای نصبی درست مثل فایلهای بکاپ استیم، روی سیستم شما باقی میمونن. البته با این تفاوت که شما خودتون میدونید باید فایلهای بکاپ رو حذف کنید ولی کلاینت هیولا هیچوقت درباره باقی موندن فایلها و مکان ذخیره سازی اونا به شما اطلاع نمیده! یعنی همین الان ممکنه چندین گیگابایت از فضای درایوهای شما در اختیار فایلهای نصبی باشه که اونا رو لازم ندارید.
- نبود کنترل کیفیت کافی
اگر بخوام راستش رو بگم، هیولا وضعیت بهتری از نظر کیفی نسبت به آریو داره؛ چون که بر خلاف اونا هر چرت و پرتی رو توی فروشگاه نمیتونید پیدا کنید. اما در بعضی موارد اصلا توجهی به کیفیت محصولات ارائه داده نشده صورت نگرفته و معلوم نیست که چطور خریداران اون محصولات میتونن پشتیبانی دریافت کنن.
به عنوان مثال، بازی "سیاووش" نه تنها شبیه محصولی به نظر میاد که هنوز مراحل ساختش داره طی میشه، بلکه مشکلات اجراییای بسیار بزرگ و همچنین یک سری باگ بسیار وحشتناک داره که باعث میشه بعد از مدتی غیر قابل ادامه دادن بشه. ولی با این حال، این بازی همچنان و با قیمت 7900 تومان قابل خرید هست! چرا باید بازیای که مشخصا کار نمیکنه در این استور به فروش بره؟ تکلیف کسانی که این بازی رو خریدن چی میشه؟ متاسفانه هیچ جوابی نداریم.
اعضای استودیوی فن افزار قبلا اعلام کرده بودن که با این که فرزندان مورتا به سودآوری رسیده، ولی در داخل ایران فروش خوبی نداشته. خب مشخصه چرا اینطور شده! حتی من هم به عنوان یه منتقد سراغ چنین برنامهای نمیرم! چطور میشه انتظار داشت که اکثر مخاطبان ایرانی روی پلتفرمی بازی رو تهیه کنن که چنین محدودیتها و ایرادات بزرگی داره و حتی معلوم نیست بعدا چطور میتونن محتوای اضافه فرزندان مورتا رو روی اون دریافت کنن؟
بله، درست خوندید: محتوای اضافه فرزندان مورتا. قسمتی از بودجه ساخت این بازی از طریق Kickstarter تامین شده و در لیست جوایز ویژه Backerها، مواردی مثل "Relicهای اضافه و یک کارکتر قابل بازی جدید" به چشم میخوره. این محتویات فعلا تنها در انحصار Backerها هستن، ولی طبق اطلاعاتی که از ناشر جهانی این بازی یعنی 11bit Studio کسب شده، قراره این جوایز انحصاری در آینده برای سایر افراد و در قالب یک DLC پولی، بر روی استیم عرضه بشه. حالا سوالی که پیش میاد اینه که چطور میشه این محتوا رو روی پلتفرم هیولا تهیه کرد؟ آیا استور هیولا اصلا امکان خرید و استفاده از DLC رو داره؟ آیا اصلا این محتوا در اختیار کاربران ایرانیای که بازی رو روی هیولا خریدن قرار میگیره یا در انحصار نسخههای بین المللی خواهد بود؟ اینا سوالهای مهمی هستن که هیچ رسانه گیمینگ دیگری جرئت پرسیدن اونا از سازندگان این نرم افزار رو نداشته ولی اگر من موفق به صحبت با اونها میشدم، حتما مطرحشون میکردم.
در آینده شاهد چنین مواردی در این وبلاگ خواهید بود:
- بازیهایی که از فیلتر سخت گیرانه این منتقد رد نشدند و نقد آنها کنسل شد
- پشت صحنه طراحی و انتشار آلبوم موسیقی بازی 41148
- پشت صحنه نگارش نقدهای بازیهای مختلف
- آلبومهای موسیقیای که کنسل شدند
- نمونهای از پیامهای خصوصی دوستانه (!) ارسال شده کاربران در سایت پردیس گیم برای اینجانب
تمام کسانی که نقد و بررسی های بنده در سایت پردیس گیم رو دنبال کرده باشن، میدونن که چه علاقه وافری به بازی های سبک فایتینگ دارم. در راستای بررسی برنامه های ساخته شده با محوریت گیمینگ در ایران و تعیین کیفیت اونا (البته با توجه به میزان دانش بنده) و بعد از مستند بیراهه و برنامه بازی ویزیون که میتونید در صفحه آپاراتم اونا رو مشاهده کنید (نسخه موجود در صفحه اینستاگرام صرفا برای پروموشن هست و به آپارات لینک میشه)، این بار به سراغ قسمت شانزدهم برنامه لودینگ رفتیم که در اون، در مورد مرگبارترین شخصیت های بازی های فایتینگ صحبت میشه. ولی متاسفانه برخلاف انتظارات، انتخاب ها اصلا خوب نیست...